“เขาเป็นนาง” และ “เธอเป็นเขา” คำบุรุษสรรพนามที่ 3 ที่เริ่มเปลี่ยนไปในปัจจุบัน

“เขาเป็นนาง” และ “เธอเป็นเขา” คำบุรุษสรรพนามที่ 3 ที่เริ่มเปลี่ยนไปในปัจจุบัน

โดยทั่วไป หากเราจะใช้คำสรรพนามบุรุษที่ 3 ในการแทนตัวบุคคลที่ไม่ได้อยู่กับเราในเหตุการณ์นั้นๆ “เพศชาย” จะใช้คำสรรพนามเป็น “เขา” ในส่วนของเพศหญิง จะใช้คำสรรพนามเป็น “เธอ” หรือ “หล่อน” ทว่าเมื่อยุคสมัยเปลี่ยนไป ทำให้ภาษาเกิดการเปลี่ยนแปลงไปอย่างช้าๆ ทั้งนี้ ส่วนหนึ่ง อาจจะเกิดจากงานวรรณกรรมที่มีหลากหลายแนวเพิ่มขึ้น ตัวละครเอก ไม่ได้มีเพียง “ชายกับหญิง” หากแต่มี “ชายกับชาย” หรือ “หญิงกับหญิง” ซึ่งเมื่อผู้อ่านใช้เรียกตัวละครนั้นๆ หากเป็นวรรณกรรมประเภทชายรักชาย ก็จะเรียก “เขา” เป็น “นาง” จากสาเหตุดังกล่าว เมื่อใช้กันมากขึ้น หรือบ่อยขึ้น คำสรรพนามเหล่านี้ ก็จะกลายมาเป็นคำติดปาก และนำไปใช้กันในสังคมทั่วไปในที่สุด

จากการสังเกต ไม่ว่าจะเป็นการฟังจากบุคคลรอบข้าง หรือจากการอ่านวรรณกรรมประเภทนวนิยาย พบว่า นิยายบางเรื่อง ถึงแม้จะไม่ใช่นวนิยายประเภทชายรักชาย หรือหญิงรักหญิง ทว่าหลายครั้ง ที่ผู้เขียนใช้คำสรรพนามกับเพศหญิงว่า “เขา” ซึ่งโดยปรกติแล้วเรามักใช้กับเพศชาย หรือหลายครั้ง ก็ใช้เรียกตัวละครชายว่า “นาง” ซึ่งเรานิยมใช้กับเพศหญิง

หากมองว่าคำเหล่านั้น เป็นเพียงคำสรรพนามที่ใช้แทนตัวบุคคลที่ไม่ได้อยู่ร่วมในสถานการณ์นั้นๆ โดยไม่เกี่ยวกับเรื่องเพศก็คงไม่ผิด แต่ถ้าเราคำนึงไปถึงค่านิยมในการนำคำเหล่านี้ไปใช้งาน เราจะเห็นได้ว่า คำสรรพนามเหล่านี้ มีความเกี่ยวเนื่องกับเรื่องเพศด้วย เพราะคงไม่อาจปฏิเศธได้ว่า “เธอ หรือหล่อน” ควรใช้กับ “เพศหญิง” “เขา” ควรใช้กับเพศชาย ตามหลักสังคมนิยม

เมื่อเกิดการใช้งานคำเหล่านี้ในรูปแบบที่จะเรียกว่าไม่ถูกต้อง ก็คงพูดไม่ได้เต็มปาก เราก็คงได้แต่มองว่า “ภาษา” ของเรายังไม่ตาย เพราะยังคงมีการเปลี่ยนแปลง หรือ “ดิ้นได้” อยู่เสมอ แต่ถึงแม้จะเป็นเช่นนั้น เราก็ควรจะคำนึงถึงหลักการใช้ให้ถูกต้องตามค่านิยมเป็นหลัก ยิ่งโดยเฉพาะบุคคลที่มีงาน หรือมีส่วนเกี่ยวค่องกับงานเขียน ซึ่งเผยแพร่สู่สาธารณะ เพราะหากเราใช้กันอย่างไม่ถูกลักษณะตามค่านิยมทั่วไป แล้วเยาวชนรุ่นหลังจดจำและนำไปใช้ต่ออย่างไม่ถูกต้อง ก็คงไม่ใช่สิ่งที่ดีมากนัก หรือไม่หากมีความจำเป็นต้องใช้จริง ก็ควรที่จะอธิบายว่า ตามหลักที่ถูกต้องตามค่านิยมแล้ว คำสรรพนามบุรุษที่ 3 ควรใช้งานอย่างไร

การเปลี่ยนแปลงของภาษานับว่าเป็นเรื่องปรกติ ทว่าการเปลี่ยนแปลงเหล่านั้น ก็ต้องยืนอยู่บนรากฐานของความเหมาะสมทางสังคม เราอาจจะมองว่าเรื่องเหล่านี้เป็นเรื่องเล็ก แต่หากเราไม่มีความใส่ใจที่มากพอ เรื่องเล็กๆ เช่นนี้ ก็อาจกลายเป็นปัญหาที่ยากแก้ไขในวันข้างหน้าได้