ละคร “ลูกอีสาน” กับการศึกษาในสมัยก่อน

ในปัจจุบัน การที่มองเห็นเด็กๆ นั่งรถไปโรงเรียนนั้นไม่ใช่เรื่องแปลกเลย ด้วยมีโรงเรียนจำนวนมาก ทั้งภาครัฐและเอกชนคอยเปิดให้บริการทางการศึกษาอยู่เกือบทั่วทั้งประเทศ นี่ยังไม่รวมถึงโรงเรียนกวดวิชาต่างๆ ที่พักหลัง เริ่มได้รับความนิยมไม่น้อย

ทว่าจากการดูละครเรื่อง “ลูกอีสาน” ทำให้ผู้เขียนมองเห็นการศึกษาของชาวอีสานในอดีตว่ามีความยากลำบากเพียงใด เพราะอุปสรรคมีตั้งแต่ความแห้งแล้ง เศรษฐกิจที่ยังไม่พัฒนา ตลอดจนอาหาร หรือความเป็นอยู่ของคนในสมัยนั้น

จากอุปสรรคข้างต้นที่กล่าวไปนั้น ทำให้การศึกษาเป็นไปค่อนข้างยาก อนึ่งคือ บิดามารดาไม่มีเงินส่งเสียบุตรหลานให้เรียนสูงๆ โรงเรียนที่มีมาตรฐานก็ตั้งอยู่ภายในเมืองใหย่ ซึ่งห่างใกลจากที่พักอาศัย เหล่าเด็กๆ บางคนก็ต้องออกมาช่วยผู้ปกครองทำงาน กระทั่งบางครอบครัว ก็ต้องอพยพไปยังแหล่งอาศัยอื่นเพราะความแห้งแล้ง จากหลายๆ สภาวการณ์ เป็นผลให้การศึกษาไม่มีความต่อเนื่อง หรือน้อยเกินไป

“ลูกอีสาน” แสดงให้เราเห็นว่า การศึกษาของชาวอีสานในตอนนั้น อยู่ในมาตรฐานที่ค่อนข้างต่ำ นำไปสู่การประกอบอาชีพที่ไม่มีความมั่นคง หรืออาชีพที่ มีรายได้น้อย ส่งผลให้ต่อสู้กับระบบเศรษฐกิจในตอนนั้นอย่างลำบาก

อีกประการที่จะมองข้ามไม่ได้นั่นก็คือ ถึงในเวลานั้นจะถือว่ามีโรงเรียนแล้ว แต่โรงเรียนในสมัยก่อน ก็ยังต้องอาศัยพื้นที่ของวัดเป็นที่ตั้ง ยังไม่ได้แยกจากกันเหมือนดังสมัยนี้ บุคลากรที่มีความรู้จริงๆ ก็มีน้อย โดยมาก จะเป็นพระ หรือปราชญ์ท้องถิ่น ซึ่งพอมีความรู้อยู่บ้างช่วยสอนเสียมากกว่า

ถึงแม้นจะเป็นเช่นนั้น หากแต่ความรู้ในการดำรงชีพของชาวอีสานก็ไม่ได้น้อยตามความรู้ทางวิชาการไปด้วย มิหนำซ้ำ ดูจะมีมาก จนหลงเหลือสืบทอดมาจนถึงปัจจุบันอีกด้วย

จากการดูละครเรื่องลูกอีสาน ทำให้เรามองเห็นว่า ชาวอีสานแต่ก่อนมีจิตใจที่เข้มแข็ง ถึงจะมีอุปสรรคนานัปการถาโถมเข้ามาในชีวิต ถึงความรู้ทางด้าน “วิชาการ” จะไม่ได้มาก แต่บรรพบุรุษชาวอีสาน ก็มีความรู้ในการ “เอาตัวรอด” ที่ยอดเยี่ยมไม่แพ้ใคร ดังนั้นละครเรื่องนี้ จึงถ่ายทอดความเป็นนักสู้ของชาวอีสานออกมาได้อย่างเห็นได้ชัดเจนที่สุด